Cerebral Pasly

Serebral Palsi Nedir?

Serebral palsi, çocukluk çağında tespit edilen engellilik nedenleri arasında en sık karşılaşılan hastalık tablolarından biridir. Birçok farklı bozukluk ve rahatsızlık serebral palsi tanımı içerisinde yer alır ve hareket fonksiyonlarının ne derece etkileneceği altta yatan nedene bağlı olarak da değişkenlik gösterir.

Serebral palsi, genellikle bebek daha anne karnındayken ya da doğumdan sonraki kısa süre içinde meydana gelen beyin dokusundaki kalıcı hasar sonucunda ortaya çıkan ve hareket etme kabiliyetinde azalma ile seyreden bir hastalıktır. Beynin bir grup nörolojik bozukluklarını içeren geniş bir terimdir. Hareket fonksiyonlarındaki kısıtlılık ilerleyici değildir ancak yaşa bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Serebral palsi için risk faktörleri, doğum öncesi dönem, doğum sürecinde ve doğum sonrası dönemde olmak üzere, 3 dönemde incelenir.

Doğum öncesi dönemde serebral palsi için çeşitli risk faktörleri bulunur:

·      Anne karnındayken geçirilen enfeksiyonlar,

·      Kanamalar,

·      Servikal yetmezlik (genellikle ikinci trimesterde tekrarlayan gebelik kayıplarının nedeni olan rahim boynunun gebeliğin devamını sağlayacak ölçülerden daha geniş olması durumu)

·      Çoğul gebelikler,

·      Doğuştan gelen beyin gelişim anormallikleri,

·      Annenin hastalıkları,

·      Çeşitli ilaçlar,

·      Plasenta anormallikleri,

·      Genetik rahatsızlıklar

Doğum esnasında da birçok neden serebral palsiye neden olabilir.

·      Hipoksi ve iskemi olarak adlandırılan, bebeğin doğum esnasında yeterince oksijen alamaması sonucu beyin dokusunda hasar meydana gelmesi ,

·      Bebeğin beyni ve beyin çevresindeki yapılarında meydana gelen enfeksiyonlar,

·      Prematüre doğum,

·      Düşük doğum kilosu

Doğum sonrası dönemde ise, bebeğin kafasının travmaya maruz kalması, menenjit (beyni çevreleyen zarların iltihaplanması) ve ensefalit (beyin dokusunun iltihaplanması) gibi nedenlere bağlı olarak serebral palsi gelişebilir.

                               CP’nin tipleri nelerdir?

Hasarın yeri ve şiddetine göre çeşitli derecelerde ve görünümde CP tabloları oluşmaktadır

Spastik tip: Spastik tip Serebral palsi’nin en yaygın tipidir. Spastisite, en genel anlamda, kas sertliği ya da pasif harekete direnç olarak tanımlanabilir. Kasların normal yapısındaki değişiklik ve sertlik hareketlerin de etkilenmesine ve zor yapılmasına neden olur. Aşırı spastisite zamanla iskelet yapısının ve duruşun bozulmasına yol açar. Bunun yanı sıra oturma, ellerin kullanılması, yürüme gibi fonksiyonel aktiviteleri de olumsuz etkiler.

Spastik çocuk, Serebral palsi teşhisi altında etkilenen vücut kısmına göre tanımlanır:

Hemipleji: Bu tipte vücudun bir tarafındaki kol, gövde ve bacak etkilenir. Hemiparezik çocuklarda emekleme asimetriktir veya hiç emekleme yoktur. Rehabilitasyonla çoğu hasta günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız hale gelir ve ambulatuvar olurlar.

Dipleji: Bu tipte her iki bacak spastisitesi kollardan daha fazladır.  Diplejik hastalar gevşek bir dönemden sonra spastik hale gelirler. Ayakta durma ve yürüme gecikir. İki yaşına kadar oturma dengesini kazanan çocuklar yürüyebilir hale gelebilir.Bacaklar birbirine sıkışıktır. Parmak ucuna basma sık görülür.

Tetrapleji: Bu tipte ise tüm vücut etkilenmiştir. Baş kontrolünün yetersizliği, ellerin yumruk şeklinde bacakların çapraz tarzda durması yaygın bir görüntüdür.Tetraplejik CP’li çocukların 1/4’ünde hastalık hafif seyreder ve bu hastalar ambulatuvar hale gelip günlük yaşam aktivitelerini hafif kısıtlamayla yapabilirler. Yarısında hastalık orta derecede seyreder ve bu çocuklar tam bağımsız olamazlar ancak yeterli fonksiyonel kapasiteye ulaşabilirler. Geriye kalan 1/4’ünde ise hastalık ağır seyreder ve bu çocuklar hayat boyu bakıma muhtaçtırlar.

Atetoid Tip: Kontrolsüz hareket olarak tanımlanabilir. Çocuğun bacak, kol, el veya yüzünde istemsiz hareketler oluşur. Bu tipte kaslarda ani değişiklikler oluşur. Kaslar çok gevşek durumdan çok sert bir duruma geçebilirler. Bu da hareketlerin koordineli yapılmasını engeller.

Ataksik Tip: Dengeyi korumada bozukluk vardır. Baş kontrolünün zayıf olması, gövde dengesinin sağlanamaması nedeniyle gelişim yavaştır ve yürüme çok geç sağlanır.

Karma Tip: Kas tonusu bazı kaslarda aşırı düşük, bazılarında ise aşırı yüksek olduğunda serebral palsinin tipi, karma olarak adlandırılır.

SEREBRAL PALSİ(CP)’ NİN BELİRTİ VE BULGULARI

·      Vücudun bir tarafında hareket ile ilgili sorunlar

·      Sert kaslar

·      Aşırı veya gevşek refleksler

·      İstemsiz hareketler veya titreme

·      Koordinasyon ve denge eksikliği

·      Salya

·      Yutma veya emme problemleri

·      Konuşma (dizartri) ile ilgili zorluk

·      Nöbetler

·      Gecikmiş motor becerileri

·      İnkontinans

·      Gastrointestinal problemler

Gelişmekte olan bir beynin hasar görmesi, serebral palsi ile ilişkili hareket problemleri dışındaki sorunlara neden olabilir. Serebral palsinin yanında mevcut olabilecek diğer durumlar şunlardır:

·      Görme veya işitme engeli

·      Öğrenme bozuklukları

·      Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB)

·      Konuşma yoluyla iletişim kuramama

CP nasıl tedavi edilir?

Oluşmuş beyin hasarını geriye döndürmek mümkün değildir, fakat serebral palsi'li çocuk modern tıbbi ve destek tedavileriyle pek çok becerisini geliştirebilir. Tedavinin en önemli unsuru ailenin ve çocuğun ilgisi, uyumudur. Serebral palsi tanı ve tedavisinde

·      Çocuk Nörolojisi

·      Fizik Tedavi Hekimi

·      Ortopedi Bölümleri

·      Fizyoterapi-Rehabilitasyon

·      Çocuk Ruh Sağligi

·      Beyin Cerrahisi

·      Göz

·      Ergoterapi

·      Dil ve Konuşma Terapisi bölümleri hastanin tedavisinde rol alır.

Kas gevşetici ilaçlar, çeşitli dış destek cihazları (ortezler), botulinum(botox) toksini enjeksiyonları, cerrahi yöntemler, ve kas-hareket-konuşma eğitim programları çocuğun durumuna göre seçilerek uygulanır.

    Tedavi planlamasından önce serebral palsili tüm çocukların zeka geriliği, görme ve işitme problemleri, konuşma ve anlama güçlükleri açısından değerlendirilmelidir. Bebeklik döneminde tanı alan hastalarda erken dönemde rehabilitasyon uygulamalarına başlanması ile beynin nöroplastisite denilen sinirler arasında yeni bağlantılar kurma ve onarma özelliğinden faydalanılabilir.

Serebral palsi’in tedavisinin en önemli ayaklarından olan fizyoterapinin amaçları

• Normal motor gelişimi destekleme,

• Kas kuvvetini koruma artırma,

• Fonksiyonel hareket yeteneğini koruma ve artırma,

• Postüral kontrolü geliştirme,

• Hareket kalitesini artırmadir.

Rehabilitasyon sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar

·      Egzersizler aile tarafından öğrenilmeli ve evde tekrar edilmelidir. Egzersizler çok uzun ve sıkıcı olmamalıdır.

·      Oyun aktiviteleri ile birleştirilerek yaptırılmalıdır.

·      SP’ li çocuklarda mental ve duyusal engeller yüzünden genellikle yetersiz olan iletişim kurma yeteneğini arttırmak için sesli ve renkli oyuncaklar yada objeler kullanılmalıdır.

Normal çocuk gelişimi izlenerek, SP’ li çocuğun bu gelişimi yakalaması için ailenin çaba göstermesi gerekir. Ancak SP li bir çocuğun sınırlılıkları iyi bilinmesi, normal bir çocukla kıyaslanmamalıdır. Fakat SP li çocukta gelişimi sağlayabilmek için de erken yaşlarda başlayarak dil ve sosyal gelişim üzerinde durulmalıdır.

SP li bebeklerin taşınması terapistin gösterdiği şekilde destekli ve çevre iletişimini sağlayacak şekilde yapılmalıdır. Oturma, emekleme, ayakta durma gibi motor gelişim aşamaları terapistin uygun gördüğü zamanlarda başlatılmalıdır.

SP’li çocuğun beslenmesi sırasında uygun oturma ortezleri ( yardımcı cihazlar ) ve destekli sandalye kullanılmalıdır. SP’li çocuğun etkilenme tipine göre beslenme şekli de değişecektir. Beslenme pozisyonları terapistten uygulamalı olarak öğrenilmelidir. SP’ li çocuk mümkün olduğunca uygun bir kaşık ile beslenmelidir.

Okul çağına gelen çocuklar fiziksel özürlerine rağmen özel bir eğitim kurumunda eğitime başlatılmalıdır.

 Zeka problemi, algılama problemi, olan çocukların eğitimi için özel eğitim uzmanlarının yardımı şarttır. Yürümeye başlayacak SP’ li çocuklarda değişik psikolojik bozukluklar oluşabilir. Aile ve çevreyle uyumda zorlanan çocuklar için psikologlardan yardım alınmalıdır. SP’ li çocukların evde sürekli bakıcılar yada ebeveynlerle kalmaları doğru değildir. Normal çocuklarla da iletişim kurabileceği ortamlar olmalıdır. Havale ( konvülsiyon ) geçiren çocuklar için muhakkak pediatrik nöroloğa baş vurmalıdır. SP li çocuklar aşırı koruma altına alınmamalı ve yapabilecekleri aktivitelere fırsat tanınmalıdır.

BEYAZ MELEKLER REHABİLİTASYON MERKEZİ OLARAK NELER YAPIYORUZ…

BİZLER BEYAZ MELEKLER AİLESİ OLARAK ALANINDA UZMAN FİZYOTERAPİSTLER İLE AYRINTILI DEĞERLENDİRME SONRASI KİŞİYE ÖZEL PROGRAMLAR İLE İLERLİYORUZ. SİZ KIYMETLİ AİLELERİMİZİ DE REHABİLİTASYON SÜRECİNE DAHİL EDEREK MAKSİMUM FONKSİYONELLİK SEVİYESİNE ULAŞMAYI HEDEFLİYORUZ. AYRINTILI DEĞERLENDİRME İÇİN KURUMUMUZA BEKLERİZ.